乐文小说网 > 高中文言文 > 项脊轩志归有光

项脊轩志归有光

推荐阅读:神印王座II皓月当空深空彼岸明克街13号夜的命名术最强战神龙王殿财运天降花娇好想住你隔壁特种奶爸俏老婆

乐文小说网 www.lewen45.com,最快更新高中文言文最新章节!

    <span class="headline-content"><span class="headline-content"><span class="headline-content">作品原文

    </span>

    </span></span><div class="spctrl">  项脊轩,旧南阁子也。室仅方丈,可容一人居。百年老屋,尘泥渗(射n)漉(露),雨泽下注;每移案,顾视无可置者。又北向,不能得日,日过午已昏。余稍为修葺(qi),使不上漏。前辟四窗,垣墙周庭,以当南日,日影反照,室始洞然。又杂植兰桂竹木于庭,旧时栏楯(shun),亦遂增胜。借书满架,偃仰啸歌,冥然兀坐,万籁有声;而庭阶寂寂,小鸟时来啄食,人至不去。三五之夜,明月半墙,桂影斑驳,风移影动,珊珊可爱。

    <div class="spctrl">  然余居于此,多可喜,亦多可悲。先是,庭中通南北为一。迨(dài)诸父异爨(cuàn),内外多置小门,墙往往而是。东犬西吠,客逾庖(páo)而宴,鸡栖于厅。庭中始为篱,已为墙,凡再变矣。家有老妪(欲), 尝居于此。妪,先大母婢也,乳二世,先妣(bi)抚之甚厚。室西连于中闺,先妣尝一至。妪每谓余曰:“某所,而母立于兹。”妪又曰:“汝姊(zi)在吾怀,呱呱(gu)而泣;娘以指叩门扉曰:‘儿寒乎?欲食乎?’吾从板外相为应答。”语未毕, 余泣,妪亦泣。余自束发读书轩中,一日,大母过余曰:“吾儿,久不见若影,何竟日默默在此,大类女郎也?”比去,以手阖门,自语曰:“吾家读书久不效,儿之成,则可待乎!”顷之,持一象笏(hu)至,曰:“此吾祖太常公宣德间执此以朝,他日汝当用之!”瞻顾遗迹,如在昨日,令人长号不自禁。

    <div class="spctrl">  轩东故尝为厨,人往,从轩前过。余扃(jiong)牖(you)而居,久之,能以足音辨人。轩凡四遭火,得不焚,殆有神护者。

    <div class="spctrl">  项脊生曰:“蜀清守丹穴,利甲天下,其后秦皇帝筑女怀清台;刘玄德与曹操争天下,诸葛孔明起陇中。方二人之昧昧于一隅也,世何足以知之,余区区处败屋中,方扬眉、瞬目,谓有奇景。人知之者,其谓与坎井之蛙何异?”

    <div class="spctrl">  余既为此志,后五年,吾妻来归,时至轩中,从余问古事,或凭几学书。 吾妻归宁,述诸小妹语曰:“闻姊家有阁子,且何谓阁子也?”其后六年,吾妻死,室坏不修。其后二年,余久卧病无聊,乃使人复葺南阁子,其制稍异于前。然自后余多在外,不常居。

    <div class="spctrl">  庭有枇杷树,吾妻死之年所手植也,今已亭亭如盖矣。

    <div class="bpctrl">

    <h2 class="headline-1 bk-sidecatalog-title"><span class="headline-content">字词注释</span></h2>  1、轩:窗,引申为有窗的小室。

    <div class="spctrl">  2、旧:旧日的,原来的。

    <div class="spctrl">  3、方丈:一丈见方。

    <div class="spctrl">  4、尘泥渗漉 :从小孔慢慢漏下。渗,透过。漉,漏下。

    <div class="spctrl">  5、雨泽下注:下,往下。 雨泽:雨水。

    <div class="spctrl">  6、案:几案,桌子。

    <div class="spctrl">  7、顾视:环看四周。

    <div class="spctrl">  8、不能得日:得日,照到阳光。

    <div class="spctrl">  9、日过午已昏:昏,光线不明。

    <div class="spctrl">  10、修葺:修缮、修理。

    <div class="spctrl">  11、辟:开。

    <div class="spctrl">  12、垣墙周庭:庭院四周砌上围墙。垣,矮墙,也泛指墙。周庭,把院子四周围住。

    <div class="spctrl">  13、当:抵挡。

    <div class="spctrl">  14、洞然:透明敞亮。

    <div class="spctrl">  15、栏楯:栏杆。

    <div class="spctrl">  16、增胜:增添了光彩。

    <div class="spctrl">  17、偃仰:俯仰,这里指安居,休息,形容生活悠然自得。偃,仰卧。

    <div class="spctrl">  18、啸歌:长吟或吟唱。这里指吟咏诗文,显示豪放自若。啸,口里发出长而清越的声音。

    <div class="spctrl">  19、冥然兀坐:静静地独自端坐着。兀坐,端坐。

    <div class="spctrl">  20、万籁有声:一切声音都能听到。万籁,指自然界的一切声响。籁,孔穴里发出的声音,也指一般的声响。

    <div class="spctrl">  21、三五之夜:农历每月十五的夜晚。

    <div class="spctrl">  22、珊珊:形容衣裾玉佩的声音,引申为美好的样子。

    <div class="spctrl">  23、束发:古代男孩成童时束发为髻,束发指儿童时代。

    <div class="spctrl">  24、迨(dài)诸父异爨(cuàn):等到伯、叔们分了家。迨,及,等到。诸父,伯父、叔父的统称。异爨,分灶做饭,意思是分了家。

    <div class="spctrl">  25、往往:指到处,处处。

    <div class="spctrl">  26、东犬西吠:东家的狗对着西家的狗叫。意思是分家后,狗把原住同一庭院的人当作陌生人。

    <div class="spctrl">  27、逾庖而宴:越过厨房而去吃饭。庖,厨房

    <div class="spctrl">  28、已:已而,随后不久。

    <div class="spctrl">  29、凡再变矣:凡,总共。再,两次。

    <div class="spctrl">  30、竟日:一天到晚。竟,从头到尾。

    <div class="spctrl">  31、相为应答:对她作出回答。

    <div class="spctrl">  32、阖(hé):关闭。

    <div class="spctrl">  33、扃(jiong)牖(you):扃,关闭。牖,窗户。

    <div class="spctrl">  34、瞻顾遗迹:回忆旧日事物。瞻顾,泛指看,有瞻仰、回忆的意思。

    <div class="spctrl">  35、殆:大概,表示揣测的语气。修葺:修缮,修理。

    <div class="spctrl">  36、来归:嫁到我家来。归,女子出嫁。

    <div class="spctrl">  37、凭几学术:伏在几上学写字。几,小或矮的桌子。

    <div class="spctrl">  38、归宁:出嫁的女儿回娘家省亲。

    <div class="spctrl">  39、制:指建造的格式和样子。

    <div class="spctrl">  40、手植:亲手种植。

    <div class="spctrl">  41、亭亭如盖:高高挺立,树冠像车盖一样。

    <div class="spctrl">  42、制:规制,格局。

    <div class="spctrl">  43、老妪:老年妇女

    <div class="spctrl">  44、先大母:已故的祖母。大母:祖母

    <div class="spctrl">  45 、先妣:已故的母亲

    <div class="spctrl">  46,中闺:指内室

    <div class="spctrl">  47。 阁子:小的房室

    <div class="bpctrl">

    <h2 class="headline-1 bk-sidecatalog-title"><span class="headline-content">翻译</span></h2>  项脊轩,是过去的南阁楼。屋里仅仅一丈见方,只可容纳一个人居住。这是已有上百年的老屋子,(屋顶墙上的)泥土从上边漏下来,雨水也往下流;每当移动书桌时,左看右看没有可以安放的地方。又朝北,不能照到阳光,天一过中午就已经昏暗。我稍稍修理了一下,使它不从上面漏土漏雨。前面开了四扇窗子,院子四周砌 上围墙,用来挡住南面射来的日光,日光反照,室内才明亮起来。又在庭院里错杂地种上兰花、桂树、竹子等,往日的栏杆,也就增加了新的光彩。书籍摆满了书架,我安居室内,吟诵诗文,有时又静静地独自端坐,听到自然界各种各样的声音;庭院、阶前却静悄悄的,小鸟不时飞下来啄食,人到它前面去也不离开。十五的夜晚,明月高悬,照亮半截墙壁,桂树的影子交杂错落,微风吹来,花影摇动,很是可爱。

    <div class="spctrl">  然而我住在这里,有许多值得高兴的事,也有许多值得悲伤的事。 在这以前,庭院南北相通成为一体。等到伯父叔父们分了家,在室内外设置了许多小门和墙壁,到处都是。东家的狗对着西家叫,客人得越过厨房去吃饭,鸡在厅堂里栖息。庭院中开始是篱笆隔开,然后又砌成了墙,一共变了两次。家中有个老婆婆,曾经在这里居住过。这个老婆婆,是我死去的祖母的婢女,给两代人喂过奶,先母 对她很好。房子的西边和内室相连,先母曾经常常来。老婆婆常常对我说:“这个地方,你母亲曾经站在这儿。”老婆婆又说:“你姐姐在我怀中,呱呱地哭泣; 你母亲用手指敲着房门说:‘孩子是冷呢?还是想吃东西呢?’我隔着门一一回答。”话还没有说完,我就哭起来,老婆婆也流下了眼泪。我从十五岁起就在轩内读书,有一天,祖母来看我,说:“我的孩子,好久没有见到你的身影了,为什么整天默默地呆在这里,真像个女孩子呀?”等到离开时,用手关上门,自言自语地说:“我们家读书长久没有得到功效,这孩子长大,就可以有指望了呀!”不一会,拿着一个象笏过来,说:“这是我祖父太常公宣德年间拿着去朝见皇帝用的,以后你会用到它!”回忆起旧日这些事情,就好像发生在昨天一样,真让人忍不住放声大哭。

    <div class="spctrl">  项脊轩的东边曾经是厨房,人们到那里去,必须从轩前经过。我关着窗子住在里面,时间长了,能够根据脚步声辨别是谁。项脊轩一共遭过四次火灾,能够不被焚毁,大概是有神灵在保护着吧。

    <div class="spctrl">  我说:“蜀国的寡妇清继承并守住了朱砂矿,利润天下第一。后来秦朝皇帝为她建造了怀青台。刘备与曹操争夺天下,诸葛亮从隆中起家,当诸葛亮和清在角落不被人知道的时候,世人怎么能够知道他们两?我渺小地在项脊轩,正扬起眉毛眼睛一睁一闭,以为会有奇特的景象,知道这种情况的人认为我和浅井的青蛙有什么区别。

    <div class="spctrl">  我已经作了这篇志,过了五年,我的妻子嫁到我家来,她时常来到轩中,向我问一些旧时的事情,有时伏在桌旁学写字。我妻子回娘家探亲,回来转述她的小妹妹们的话说:“听说姐姐家有个小阁楼,那么,什么叫阁子呢?”这以后六年,我的妻子去世,项脊轩破败没有整修。又过了两年,我很长时间生病卧床无事可干,就派人再次 修缮南阁子,格局跟过去稍有不同。然而此后我多在外边,不常住在这里。

    <div class="spctrl">  庭院中有一株枇杷树,是我妻子去世那年亲手种植的,现在已经高高挺立,枝叶繁茂像伞一样了。

    <div class="bpctrl">

    <h3 class="headline-2 bk-sidecatalog-title"><span class="headline-content">古今异义</span></h3>  1。项脊轩,旧南阁子也 (旧,原来的)

    <div class="spctrl">  2。南北为一 (一,整体)

    <div class="spctrl">  3。室仅方丈 (方丈,一丈见方)

    <div class="spctrl">  4。往往而是(往往,到处)

    <div class="spctrl">  5。凡再变矣 (凡,总共;再,两次)

    <div class="spctrl">  6。每移案,顾视无可置者 (案,桌子)

    <div class="spctrl">  7。久不见若影 (若,你)

    <div class="spctrl">  8。日过午已昏 (昏,暗)

    <div class="spctrl">  9。或凭几学书(几,书桌;书,写字)

    <div class="spctrl">  10。杂植兰桂竹木于庭 (杂,交错)

    <div class="spctrl">  11。比去,以手阖门(比,等到)

    <div class="spctrl">  12。亦遂增胜 (胜,佳景,引申为光彩)

    <div class="spctrl">  13。吾妻来归 (归,旧时指女子出嫁)

    <div class="spctrl">  14。始为篱,已为墙 (已,后来、不久)

    <div class="spctrl">  15。三五之夜 (三五,即农历十五)

    <div class="spctrl">  16。何竟日默默在此,大类女郎也 (竟,整)

    <div class="spctrl">  17。且何谓阁子也 (且,那么)

    <div class="spctrl">  18。余稍为修葺 (余,我)

    <div class="spctrl">  19。雨泽下注 (下注,向下流)

    <div class="spctrl">  20。先大母婢也,乳二世(乳,喂养)

    <div class="spctrl">  21。余自束发 (束发,表示成童)

    <h3 class="headline-2 bk-sidecatalog-title"><span class="headline-content">一词多义</span></h3>  1。始

    <div class="spctrl">  室始洞然 (才,方才,副词)

    <div class="spctrl">  庭中始为篱,已为墙 (起初、先,副词)

    <div class="spctrl">  2。过

    <div class="spctrl">  日过午已昏 (偏过,动词)

    <div class='spctrl'>  大母过余曰 (访,探望,动词)

    <div class='spctrl'>  从轩前过(经过动词)

    <div class='spctrl'>  3。置

    <div class='spctrl'>  顾视无可置者 (放置,动词)

    <div class='spctrl'>  内外多置小门 (设置,动词)

    <div class='spctrl'>  4。而

    <div class='spctrl'>  余扃牖而居 (助词,表修饰,无义)

    <div class='spctrl'>  万籁有声,而庭阶寂寂 (但,表转折,连词)

    <div class='spctrl'>  墙往往而是 (连接状语和中心词,相当于“地”也可不译,连词)

    <div class='spctrl'>  某所,而母立于兹 (通“尔”你,你的,代词)

    <div class='spctrl'>  5。为

    <div class='spctrl'>  始为篱,已为墙 (是,扎,动词)

    <div class='spctrl'>  轩东故尝为厨 (是,动词)

    <div class='spctrl'>  庭中通南北为一 (是,成为,动词)

    <div class='spctrl'>  吾从板外相为应答 (作,介词)

    <div class='spctrl'>  6。以

    <div class='spctrl'>  以当南日 (用来,介词,表目的)

    <div class='spctrl'>  能以足音辨人 (凭借、根据,介词)

    <div class='spctrl'>  执此以朝 (用如“而”介词)

    <div class='spctrl'>  7。谓

    <div class='spctrl'>  且何谓阁子也 (叫作,动词)

    <div class='spctrl'>  妪每谓余曰 (告诉,动词)

    <div class='spctrl'>  8。一

    <div class='spctrl'>  庭中通南北为一 (整体,名词)

    <div class='spctrl'>  先妣尝一至 (常来,副词)

    <div class='spctrl'>  9。日

    <div class='spctrl'>  不能得日 (阳光,名词)

    <div class='spctrl'>  日过午已昏 (太阳,名词)

    <div class='spctrl'>  一日,大母过余曰 (天,一昼夜,名词)

    <div class='spctrl'>  10。先

    <div class='spctrl'>  先是,庭中通南北为一 (以前,名词)

    <div class='spctrl'>  先大母婢也 (去世的,形容词)

    <div class='spctrl'>  11。前

    <div class='spctrl'>  前辟四窗 (名词作状语,在前方,行为方向)

    <div class='spctrl'>  从轩前过 (前面,形容词)

    <div class='spctrl'>  12。之

    <div class='spctrl'>  吾妻死之年所手植也(助词,的)

    <div class='spctrl'>  他日汝当用之 (代象笏,代词)

    <div class='spctrl'>  儿之成 (主谓间取消句子独立性)

    <div class='spctrl'>  13。西

    <div class='spctrl'>  东犬西吠 (向西边,副词)

    <div class='spctrl'>  室西连于中闺 (的西边,形容词)

    <div class='spctrl'>  14。得

    <div class='spctrl'>  不能得日 (得到,获得,动词)

    <div class='spctrl'>  得不焚 (能,能够,助动词)

    <div class='spctrl'>  15。已

    <div class='spctrl'>  日过午已昏 (已经,副词)

    <div class='spctrl'>  已为墙 (然后,副词)

    <div class='spctrl'>  16。当

    <div class='spctrl'>  以当南日 (挡住,动词)

    <div class='spctrl'>  他日汝当用之 (应当,应该,助动词)

    <div class='spctrl'>  17。然

    <div class='spctrl'>  室始洞然 (的样子,词尾)

    <div class='spctrl'>  然余居于此 (然而,但是,连词)

    <div class='spctrl'>  18。书

    <div class='spctrl'>  借书满架 (书,书籍,名词)

    <div class='spctrl'>  或凭几学书 (写字,动词)

    <div class='spctrl'>  19。食

    <div class='spctrl'>  小鸟时来啄食 (食物,名词)

    <div class='spctrl'>  欲食乎 (吃,动词)

    <div class='spctrl'>  20。大

    <div class='spctrl'>  先大母婢也 (大母,指祖母)

    <div class='spctrl'>  大类女郎也 (很,非常,副词)

    <div class='spctrl'>  21。所

    <div class='spctrl'>  某所而母立于兹 (地方,处所,名词)

    <div class='spctrl'>  吾妻死之年所手植也 (的,在此指代枇杷树,特殊的指示代词)

    <div class='spctrl'>  22。从

    <div class='spctrl'>  吾从板外相为应答 (由,自,介词)

    <div class='spctrl'>  从余问古事 (向学习,动词)

    <div class='spctrl'>  23。自

    <div class='spctrl'>  余自束发 (从,由,介词)

    <div class='spctrl'>  自语曰:“” (自己,代词)

    <div class='spctrl'>  24。归

    <div class='spctrl'>  吾妻来归 (女子出嫁,动词)

    <div class='spctrl'>  吾妻归宁 (归,返回,动词。归宁,出嫁的女儿回娘家探望)

    <div class='spctrl'>  25。每

    <div class='spctrl'>  每移案,顾视无可置者(每逢)

    <div class='spctrl'>  妪每谓予曰:“某所,而母立于兹。”(常常)

    <div class='spctrl'>  每字有二十余印(每个)

    <h3 class='headline-2 bk-sidecatalog-title'><span class='headline-content'>通假字</span></h3>  1。珊珊可爱(“珊珊”通“姗姗” ,美好的样子)

    <div class='spctrl'>  2。以当南日(“当”通“挡” )

    <div class='spctrl'>  3 而母立于兹(“而”通“尔”)

    <div class='spctrl'>  4 以手阖门(“阖”通“合”)

    <h3 class='headline-2 bk-sidecatalog-title'><span class='headline-content'>词类活用</span></h3>  1.名词用作动词

    <div class='spctrl'>  (1)乳二世 (乳,抚养)

    <div class='spctrl'>  (2)客逾庖而宴 (宴,赴宴)

    <div class='spctrl'>  (3)执此以朝 (朝,上朝)

    <div class='spctrl'>  (4)吾家读书久不效 (效,取得效果,此指考取功名)

    <div class='spctrl'>  (5)或凭几学书 (书,写字)

    <div class='spctrl'>  2.名词用作状语

    <div class='spctrl'>  (1)雨泽下注。使不上漏(下,朝下,上,从上面)

    <div class='spctrl'>  (2)前辟四窗 (前,指阁子北面,因阁子是向北的)

    <div class='spctrl'>  (3)又北向 (北,朝北)

    <div class='spctrl'>  (4)东犬西吠 (西,朝西,行为方向,指西家)

    <div class='spctrl'>  (5)室西连于中闺(西,在西面)

    <div class='spctrl'>  (6)吾妻死之年所手植也(手,亲自)

    <div class='spctrl'>  (7)内外多置小门窗(在内外)

    <div class='spctrl'>  (8)垣墙周庭(用垣墙)

    <div class='spctrl'>  (9)时至轩中(不时)

    <div class='spctrl'>  3.形容词用作名词

    <div class='spctrl'>  多可喜,亦多可悲 (多,许多事)

    <div class='spctrl'>  4。 数词用作名词

    <div class='spctrl'>  庭中通南北为一 (一,一体,整体)

    <h3 class='headline-2 bk-sidecatalog-title'><span class='headline-content'>句式</span></h3>  1。判断句

    <div class='spctrl'>  1) 此吾祖太常公宣德执此以朝,他日汝当用之

    <div class='spctrl'>  2) 轩东故尝为厨

    <div class='spctrl'>  用“也”表示判断。如:

    <div class='spctrl'>  3) 项脊轩,旧南阁子也

    <div class='spctrl'>  4) 妪,先大母婢也

    <div class='spctrl'>  2。省略句

    <div class='spctrl'>  下列各句中的括号表示省略了的成分。如:

    <div class='spctrl'>  1) ( )又杂植兰桂竹木于庭 (省主语“余”)

    <div class='spctrl'>  2) ( )借书满架 (省主语“余”)

    <div class='spctrl'>  3) 吾儿,( )久不见若影 (省主语“吾”)

    <div class='spctrl'>  4) 使( )不上漏 (省兼语“之”)

    <div class='spctrl'>  5) 明月( )半墙 (省谓语“照”)

    <div class='spctrl'>  6) 余自束发读书( )轩中 (省介词“于”)

    <div class='spctrl'>  7) 垣墙( )周庭 (省介词“于”)

    <div class='spctrl'>  3。倒装句

    <div class='spctrl'>  介词结构后置。下列各句状语(下划线)放在动词、形容词(粗体)之后。翻译时,一般将状语前移。如:

    <div class='spctrl'>  1) 杂植兰桂竹木于庭 (在庭院里种兰桂竹木)

    <div class='spctrl'>  2) 家有老妪,尝居于此 (在这里居住)

    <div class='spctrl'>  3) 室西连于中闺 (与中闺相连)

    <div class='spctrl'>  4) 鸡栖于厅 (在厅里栖息)

    <div class='spctrl'>  5) 其制稍异于前 (跟以前不同)

    <div class='spctrl'>  4。被动句

    <div class='spctrl'>  1)得不焚 意念被动句

    <div class='spctrl'>  5。宾语前置

    <div class='spctrl'>  令人长号不自禁

本站推荐:农家小福女我老婆是冰山女总裁豪婿撒野怪医圣手叶皓轩神级龙卫表小姐婚婚欲睡:顾少,轻一点朝仙道强行染指

高中文言文所有内容均来自互联网,乐文小说网只为原作者文言文的小说进行宣传。欢迎各位书友支持文言文并收藏高中文言文最新章节